عبدالله خفیف

ابو عبدالله محمد بن خفیف بن اسکفسار شیرازی یکی از عرفای نامی شهر شیراز است که به ملقب به شیخ الکبیر، شیخ الاسلام و شیخ المشایخ است. از تاریخ تولد این شیخ بزرگ تاریخ دقیقی در دست نیست اما بر اساس نظر مورخین وی در فاصله بین سالهای 260 تا 269 هجری قمری دیده به جهان گشوده است. آنطور که از منابع تاریخی به نظر می آید مادر زاهد و پارسای شیخ در پیوستن وی به جریانات صوفیه تاثیر بسزایی داشته است. شیخ موسس سلسله مشهور خفیفیه از فرقه های صوفیه است که کاملا به اصول شریعت پایبند بوده است. ابوعبدالله خفیف در نزد بسیاری از علمای زمان خود و سیاسیون نیز  از جایگاه و احترام بسیار بالایی برخوردار بوده  و با بسیاری از عرفای هم عصر خودش همانند حلاج و شبلی مراوده داشته است.

از شیخ عبدالله خفیف کتب متعددی برجای مانده است که یکی از کتاب های وی در دانشگاهی در کشور ترکیه ودیگری در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری می شود. شیخ در نهایت پس از یکصد و بیست و چهار سال زندگی در سال 371 هجری قمری در شهر شیراز چشم از جهان فرو بست و در همان خانقاهی که به عبادت مشغول بود در کنار مادرش به خاک سپرده شد. خانقاه وی درست پشت بازار وکیل و در مجاورت آب انبار وکیل قرار گرفته است. در سال 566 هجری قمری فردی با نام زنگی بن مردود اقدام به ساخت آرامگاهی جدید بر مزار شیخ می نماید و چندین تکه زمین اطراف خانقاه را نیز خریداری کرده و به آن مجموعه اختصاص می دهد.

آنطور که به نظر می رسد اطراف خانقاه شیخ تبدیل به گورستانی شده بود که در دوره کریم خان زند بخشی از گورستان در جریان توسعه و ساخت بازار و .... از بین می رود به طوری که تنها اتاق کوچکی که متعلق به آرامگاه شیخ بوده باقی می ماند.   در سال 1337 هجری شمسی اتاقی که مقبره شیخ در آن قرار داشته تعمیر می شود و کف آن با کاشی هایی زیبا به رنگ فیروزه ای مفروش می گردد. ساختمانی آجری با طراحی مهندس فروزان بر روی مقبره شیخ ساخته می شود که هم اکنون با گذر از سه پله به حیاط ورودی متصل می شود. در کنار مقبره ایوانی ساخته شده است که دارای چندین رواق است. یک کتیبه سنگی نیز در این ایوان به چشم می خورد که بر روی آن اسامی افراد مشهوری که در کنار شیخ به خاک سپرده شده اند بر روی آن ذکر شده است. در دهه های اخیر کتابخانه ای نیز در مجاورت مقبره عبدالله خفیف ساخته شده است که به همین نام شهره است.